Tussen traditie en toekomst

  • Datum

    22 mei 2025

  • Locatie

    Studiozaal Schouwburg

  • Inloop

    09.30U

    Aanvang

    10.00U

  • Koop tickets

Brabantse kloosters en kerken als levend erfgoed

Kerken en kloosters vormen al eeuwenlang een herkenbaar en verbindend element in het Brabantse landschap. Toch staan veel van deze gebouwen op een keerpunt: hun oorspronkelijke functie verdwijnt, terwijl hun architectonische en culturele waarde onmiskenbaar blijft. Hoe geven we dit religieus erfgoed een toekomst die zowel recht doet aan hun verleden als bijdraagt aan de behoeften van de samenleving? Welke kansen en uitdagingen liggen er voor herbestemming of nevengebruik? En hoe kunnen kloosters en kerken in transitie een rol blijven spelen in het versterken van sociale samenhang?

Een symposium over de toekomst van religieus erfgoed

De gemeente Tilburg, de provincie Noord-Brabant, het Programma Toekomst Religieus Erfgoed van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en CAST nodigen je uit voor een inspirerend symposium in Tilburg over de toekomst van het Brabantse religieuze erfgoed. We gaan in gesprek over kansen en uitdagingen, delen innovatieve ideeën en ontdekken hoe religieus erfgoed kan bijdragen aan de versterking van de sociale cohesie en ruimtelijke kwaliteit.

Op donderdag 22 mei organiseren we een inspirerend symposium met workshops, excursies en inspirerende gesprekken. We laten ons inspireren door Floris Alkemade, gaan voorbeelden van Tilburgse herbestemmingen zien en praten o.a. met bouwkundestudenten van Avans en de Fontys over hun ideeën over de toekomst van religieus erfgoed.

Tussen traditie en toekomst: Brabantse kloosters en kerken als levend erfgoed
Locatie: Studiozaal Schouwburg

09.30 - 10.00u Ontvangst
Inloop, welkom met koffie en thee

10.00-11.15 Opening: hoe staat het met de herbestemming van kloosters in Brabant?
Het programma wordt geopend door wethouder Bas van der Pol.
Judith Toebast, programmaleider Toekomst Religieus erfgoed, neemt ons mee in de stand van zaken rondom het religieus erfgoed van Brabant. Waar staan we, wat hebben we, hoeveel is herbestemd en wat zijn successen? Waarom is het belangrijk dat we ons vandaag ook richten op de toekomst van de kloosters?

Daarna gaan we in gesprek met Floris Alkemade, architect en voormalig Rijksbouwmeester. Hoe kunnen we omgaan met de herbestemming van de kloosters? Welke betekenis heeft hun oorspronkelijke stedenbouwkundige en maatschappelijke functie van vroeger voor het heden en de toekomst? Hoe kan religieus erfgoed bijdragen aan het versterken van de gemeenschap en waarom is dat belangrijk?

11.15 - 12.30u Kennissessies en excursies
Tijd voor verdieping of een excursie! U kunt kiezen uit de volgende opties. Let op! De excursies hebben een beperkt aantal plaatsen. Wie het eerst komt....!

Excursie Vredeskerk met architect Thomas BedauxDeze voormalige kerk uit het jaar 1954 is nu een co-living omgeving voor young professionals geworden. Het hele woonprogramma is gesitueerd in de zijbeuken, waardoor het imposante middenschip vrij blijft voor een diversiteit aan plekken om te wonnen, werken en te ontspannen.
(Deze excursie wordt ook in de middag aangeboden)

Let op! We gaan hier met een fiets naar toe. Er zullen bij de Studiozaal fietsen voor u klaarstaan.

Kloosterstraat en Oude Dijk met Harm Timmermans van Shift Architecture Dit kloostercomplex is getransformeerd tot een nieuw stedelijk woongebied in het groen. Het masterplan van Shift geeft vorm aan een ensemble van oud en nieuw waarin zorgtoegankelijke huisvesting voor de Zusters van Liefde samengaat met koopwoningen voor mensen die graag in alle rust midden in de stad wonen.
Dit project heeft in 2024 de Juryprijs van de Tilburgse Architectuurprijs gewonnen.
loosterensembles, als ruimtelijke bijdrage aan toekomstige sociale interactie en maatschappelijke verbinding. (Deze excursie wordt ook in de middag aangeboden)

Vanaf de Studiozaal is het maar een klein stukje lopen naar dit complex.

Excursie naar de Margarita Maria Alacoquekerk door Buro013 Architecten
De voormalige Margarita Maria Alacoquekerk en de aangrenzende pastorie aan de Ringbaan-West zijn omgebouwd tot een kleinschalige verpleegtehuis voor ouderen met dementie. Deze voormalige kerk telt nu 24 appartementen in de kerk en een zorghotel met 7 studio's in de pastorie.
(Deze excursie wordt ook in de middag aangeboden)
Let op! We gaan hier met een fiets naar toe. Er zullen bij de Studiozaal fietsen voor u klaarstaan.

Kennissessie ‘Verhalende Verbinding'; Jacqueline Moors en Martijn Honselaar
Wat is, in de huidige tijd, de betekenis van de ruimten tussen kerk, pastorie, klooster, school en patronaat, nu vele religieuze bouwwerken zijn gesloopt of herbestemd? Kunnen de overgebleven tussenruimten nog een actieve rol spelen voor de gemeenschap van morgen? Door middel van kaarten, teksten en foto’s halen Jacqueline Moors en Martijn Honselaar de verhalen op van een rijk gemeenschappelijk leven en de veelbelovende potentie van de voormalige parochiale ensembles en kloosterensembles, als ruimtelijke bijdrage aan toekomstige sociale interactie en maatschappelijke verbinding. (Deze sessie wordt ook in de middag aangeboden)

Religieus erfgoed: zichtbaar en onzichtbaar in de binnenstad
Rondwandeling met Joost op 't Hoog, Monumentenzorg Gemeente Tilburg. Hij neemt u mee door de Tilburgse binnenstad. Ga mee op deze ontdekkingstocht en leer meer over het religieuze verleden van de stad
Let op: dit is wandeling door de binnenstad van ongeveer een uur. Bent u niet zo goed ter been, kies dan een andere deelsessie.

12.30 - 13.30u Lunch
Ontmoet collega's uit het vak en leg nieuwe contacten onder het genot van een lunch.

13.30 - 15.00u Kennissessies en excursies
U heeft nogmaals de gelegenheid te kiezen voor verdieping of een excursie. U kunt kiezen uit de volgende opties. Let op! De excursies hebben een beperkt aantal plaatsen. Wie het eerst komt....!

Kennissessie: hoe kijkt de nieuwe generatie naar de herbestemming van religieus erfgoed?
Enthousiaste bouwkundestudenten van Avans hebben zich de afgelopen maanden gebogen over een herbestemming van een Eindhovense kerk. In deze kennissessie presenteren zij hun werk en visie op de toekomst van het religieuze erfgoed. We bespreken hun verhaal en het publiek én een jury kiest uiteindelijk het beste ontwerp. Aan het einde van het symposium maken we de winnaar bekend.

Kennissessie: in gesprek met de studenten van de Fontys van Studio CARE (voertaal Engels)
De afgelopen maanden hebben de studenten van de Fontys MA+U (Master Architecture and Urbanism zich gebogen over een herbestemming van een voormalige klooster aan de Korvelseweg gebogen. Hoe kijkt deze nieuwe generatie aan tegen de kansen van religieus erfgoed? Deze sessie staat onder leiding van studioleider Luc Willekens Let op: voertaal is Engels.


Kennissessie ‘Verhalende Verbinding'; Jacqueline Moors en Martijn Honselaar
Wat is, in de huidige tijd, de betekenis van de ruimten tussen kerk, pastorie, klooster, school en patronaat, nu vele religieuze bouwwerken zijn gesloopt of herbestemd? Kunnen de overgebleven tussenruimten nog een actieve rol spelen voor de gemeenschap van morgen? Door middel van kaarten, teksten en foto’s halen Jacqueline Moors en Martijn Honselaar de verhalen op van een rijk gemeenschappelijk leven en de veelbelovende potentie van de voormalige parochiale ensembles en kloosterensembles, als ruimtelijke bijdrage aan toekomstige sociale interactie en maatschappelijke verbinding.


Excursie Vredeskerk met architect Thomas Bedaux
Deze voormalige kerk uit het jaar 1954 is nu een co-living omgeving voor young professionals geworden. Het hele woonprogramma is gesitueerd in de zijbeuken, waardoor het imposante middenschip vrij blijft voor een diversiteit aan plekken om te wonnen, werken en te ontspannen.
(Deze excursie wordt ook in de ochtend aangeboden)

Let op! We gaan hier met een fiets naar toe. Er zullen bij de Studiozaal fietsen voor u klaarstaan.

Kloosterstraat en Oude Dijk met Harm Timmermans van Shift Architecture
Dit kloostercomplex is getransformeerd tot een nieuw stedelijk woongebied in het groen. Het masterplan van Shift geeft vorm aan een ensemble van oud en nieuw waarin zorgtoegankelijke huisvesting voor de Zusters van Liefde samengaat met koopwoningen voor mensen die graag in alle rust midden in de stad wonen.
Dit project heeft in 2024 de Juryprijs van de Tilburgse Architectuurprijs gewonnen.
loosterensembles, als ruimtelijke bijdrage aan toekomstige sociale interactie en maatschappelijke verbinding. (Deze excursie wordt ook in de ochtend aangeboden)
Vanaf de Studiozaal is het maar een klein stukje lopen naar dit complex.

Excursie naar de Margarita Maria Alacoquekerk door Buro013 Architecten
De voormalige Margarita Maria Alacoquekerk en de aangrenzende pastorie aan de Ringbaan-West zijn omgebouwd tot een kleinschalige verpleegtehuis voor ouderen met dementie. Deze voormalige kerk telt nu 24 appartementen in de kerk en een zorghotel met 7 studio's in de pastorie.
(Deze excursie wordt ook in de ochtend aangeboden)
Let op! We gaan hier met een fiets naar toe. Er zullen bij de Studiozaal fietsen voor u klaarstaan.

15.00-15.30 Pauze

15.30-16.15 Panelgesprek De toekomst van de kloostergebouwen in BrabantWe spreken met diverse mensen over de toekomst van het religieuze erfgoed. Sprekers zijn:

Denis Hendrickx, een spraakmakende Tilburgse priester met een interessante kijk op religieus erfgoed.

Thomas Bedaux, architect en al meer dan 25 jaar ervaring met herbestemmen religieus erfgoed.

Sylvia Pijnenborg, directeur bij BOEi, een organisatie zonder winstoogmerk die werkt aan herbestemming van o.a. religieus erfgoed.

Jacqueline Moors, landschapsarchitect en schrijver van het essay 'Verhalende verbinding; pleidooi voor gemeenschappelijke tussenruimte’.

Coen Hendriks, ontwikkelaar bij Zenzo maatschappelijk vastgoed, werkt aan de herbestemming van het Rijksmonumentale klooster in Veghel.

16.15-16.30 Bekendmaking winnaar studenten Avans

16.30-16.45 Boekpresentatie Religieus Erfgoed

16.45-17.30 Borrel en napraten